KANCELARIA RADCY PRAWNEGO, KANCELARIA RZECZOZNAWCY MAJĄTKOWEGO  Marcin Sitnicki    tel. 662 00 10 79                         

Koronawirus zatrzymał nie tylko polską gospodarkę. W miejscu stanęło również wiele postępowań administracyjnych. Niestety, okres oczekiwania na decyzje kończące postępowania administracyjne w wielu przypadkach znacznie się wydłuży. Wiele osób będzie musiało cierpliwie czekać na wydanie decyzji aż do ustania epidemii koronawirusa.

Od 1 kwietnia 2020 r. obowiązuje rozszerzona tzw. tarcza antykryzysowa, czyli zbiór przepisów wprowadzonych na czas pandemii koronawirusa. Przepisy te wprowadzone zostały specustawą z dnia z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 ze zm.), która to ustawa została późniejszą nowelizacją znacznie rozszerzona i rozbudowana.

Zasadnicze znaczenie z punktu widzenia postępowania administracyjnego mają przepisy zawarte w art. 15 zzr i 15 zzs tej ustawy. Zgodnie z tymi przepisami w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów materialnych i procesowych w postępowaniach administracyjnych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Dla przypomnienia:

- stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 został ogłoszony w Polsce rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. i obowiązywał w dniach 14 - 19 marca br.,

- stan epidemii (a więc sytuacja, w której epidemia już wystąpiła) w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 został ogłoszony w Polsce rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. i obowiązuje od dnia 20 marca br. aż do odwołania.

Co oznacza zawieszenie terminów procesowych?

Oznacza to, że co do zasady wszelkie terminy procesowe w postępowaniu administracyjnym ulegają zawieszeniu, a takie, których bieg jeszcze się nie rozpoczął – nie rozpoczynają się. Krótko mówiąc, wszystkie terminy procesowe w postępowaniu administracyjnym zatrzymują się. Wyhamowują jak przed znakiem STOP.

Jakie terminy zostają zawieszone?

Postępowanie administracyjne przewiduje różne terminy procesowe. Jest termin na rozpatrzenie sprawy przez organ, czyli co do zasady miesiąc, a w sprawach szczególnie skomplikowanych dwa miesiące. Jest termin, który wyznacza się na uzupełnienie braków podania. Jest termin, który wyznacza się stronie na zapoznanie się z aktami sprawy przed wydaniem decyzji. Jest też termin na wniesienie odwołania (14 dni) lub zażalenia (7 dni). Są i inne terminy, które kodeks postępowania administracyjnego lub inne ustawy wyznaczają organom lub stronom na dokonanie różnych czynności w trakcie postępowania.

Przez terminy procesowe należy rozumieć zarówno terminy ustawowe, czyli określone przez ustawę (np. termin do wniesienia odwołania i zażalenia), jak i terminy wyznaczone przez organ (np. termin do zapoznania się z aktami sprawy, do uzupełnienia braków formalnych, do złożenia wyjaśnień).

Teraz te wszystkie terminy zatrzymują się – zostają zawieszone.

Są od tego oczywiście wyjątki. Ustawa przewiduje, że w okresie epidemii strona postępowania jest zobowiązana na żądanie organu prowadzącego postępowanie do dokonania czynności określonej w tym żądaniu, jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.

Tylko w takich przypadkach organ może zobowiązać stronę do dokonania określonej czynności. Nakładając taki obowiązek, organ będzie musiał jednak wyraźnie wskazać przyczyny wystąpienia z takim żądaniem.

Ponieważ możliwość takiego przymuszenia strony do określonych czynności jest wyjątkiem od generalnej zasady zawieszenia terminów, przyczyny uzasadniające wystąpienie z takim żądaniem powinny być interpretowane ściśle, a nie rozszerzająco.

W okresie epidemii nie będą również przeprowadzane rozprawy administracyjne.

Co będą robić w tym czasie urzędy?

Zgodnie z ustawą czynności organu dokonywane w toku postępowania w okresie epidemii są skuteczne.

Oznacza to, że toczące się postępowania administracyjne nie zostają zawieszone, zawieszone są tylko terminy. Postępowania prowadzone są dalej. Organ administracji może wszcząć postępowanie oraz może i powinien dokonywać wszelkich niezbędnych czynności w postępowaniu, o ile nie wiążą się one z terminami. Organ może więc prowadzić postępowanie dowodowe, zbierać materiał dowodowy i dokonywać wszelkich czynności zmierzających do ustalenia stanu faktycznego i prawnego sprawy, a w rezultacie do zakończenia postępowania.

W okresie epidemii organ może co prawda wydawać decyzje kończące postępowania, ale tylko i wyłącznie decyzje w całości uwzględniające żądania stron, zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu lub wyrazić stanowisko.

Jeżeli więc w sprawie, którą prowadzimy przed urzędem istnieje jakiś spór, np. występują strony o sprzecznych interesach, na zakończenie sprawy będziemy musieli poczekać. W takiej sprawie urząd będzie musiał poczekać z wydaniem decyzji i to aż do zakończenia stanu epidemii.

Oznaczać to będzie niestety wstrzymanie wielu spraw. Wszystkie sprawy, w których występują strony o sprzecznych interesach – a takich spraw jest bardzo dużo – na swoje zakończenie będą musiały poczekać. Załatwiane będą tylko sprawy, które zakończyć będzie można decyzją w całości uwzględniającą żądanie strony. Będą to na ogół sprawy, w których występuje tylko jedna strona będąca jednocześnie wnioskodawcą.

Nie będzie bezczynności

Co ważne, w okresie epidemii nie są stosowane przepisy o bezczynności organów oraz o obowiązku organu prowadzącego postępowanie do powiadamiania strony o niezałatwieniu sprawy w terminie.

Ponadto, organom nie wymierza się kar, grzywien ani nie zasądza się od nich sum pieniężnych na rzecz skarżących za niewydanie rozstrzygnięć w terminach określonych przepisami prawa.

Zaprzestanie czynności przez organ prowadzący postępowanie nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Zawieszenie terminów procesowych skutkować będzie tym, że organom administracji nie będzie można zarzucić bezczynności wynikającej z niezałatwienia sprawy w terminie.

Co więcej, z uwagi na to, że zawieszenie terminów następuje z mocy ustawy, organ administracji nie będzie musiał nawet powiadamiać stron postępowania o fakcie wstrzymania biegu terminów. Skutek zawieszenia następuje bowiem automatycznie, z mocy prawa.

*      *      *

Stan epidemii skutkować będzie więc wstrzymaniem wydawania rozstrzygnięć w sprawach administracyjnych, w których występuje spór. To zaś dotyczy większości spraw skomplikowanych, o złożonym stanie faktycznym i prawnym. Na rozstrzygnięcie takich spraw trzeba będzie poczekać aż do odwołania stanu epidemii.

Specustawa COVID przewiduje również zawieszenie biegu terminów materialnych w postępowaniu administracyjnym, ale o tym ... w odrębnym artykule.

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO

KANCELARIA RZECZOZNAWCY MAJĄTKOWEGO

MARCIN SITNICKI